Józef Kopczyński (rzeźbiarz)

---

Życiorys

Wykształcenie i kariera akademicka

Po zakończeniu edukacji w Gimnazjum im. Braci Śniadeckich w Żninie, Józef Kopczyński podjął studia na Wydziale Rzeźby w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu. Już w 1955 roku rozpoczął swoją karierę akademicką, zatrudniając się jako asystent. Jego nauczycielem był Jacek Puget. Dyplom uzyskał w 1956 roku, kończąc pracę w pracowni profesora Bazylego Wojtowicza. Przez wiele lat był związany z Wydziałem Grafiki, Malarstwa i Rzeźby, gdzie od 1963 roku kierował Pracownią Medalierstwa i Drobnych Form Rzeźbiarskich w II Katedrze Rzeźby. W 1976 roku objął stanowisko prodziekana, po czym w latach 1963–1970 pracował jako wykładowca, a w 1970 roku uzyskał tytuł docenta. W 1982 roku został uhonorowany tytułem profesora nauk o sztukach pięknych, a w 1995 roku otrzymał tytuł profesora zwyczajnego swojej macierzystej uczelni.

Twórczość

W 1970 roku w Galerii Miejskiej Arsenał odbyła się jego pierwsza indywidualna wystawa, na której zaprezentowane zostały rzeźby, medalierstwo oraz grafika. Prace artysty zyskały uznanie za granicą, trafiając do wielu muzeów i galerii w miejscach takich jak Sztokholm, Helsinki, Madryt, Londyn czy Getynga.

Do jego znaczących dzieł z zakresu plastyki plenerowej i pomnikowej należą: „Helios” umiejscowiony na pl. Rapackiego w Toruniu (1973), pomnik Mieszka I oraz Bolesława Chrobrego znajdujący się na dziedzińcu Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie (1975), a także pomnik Powstańców Wielkopolskich w Skalmierzycach (1978). Do innych jego osiągnięć należy obelisk w Pile (1961), fontanna Kaskada w Parku Karola Marcinkowskiego (1962), rzeźba znajdująca się w Ogrodzie Botanicznym UAM (1968), oraz rzeźby zrealizowane w amfiteatrze poznańskiej Cytadeli (1970). Poza tym, stworzył pomnik Jana Śniadeckiego w Żninie (1963) oraz pomnik Walki i Męczeństwa (1969) w Żninie, a także rzeźbę Tytusa Działyńskiego w Kórniku (w latach 1995–2000).

W kontekście sztuki sakralnej, w jego dorobku znajdują się figura Chrystusa w kościele franciszkanów w Koszalinie, figura św. Jadwigi na Osiedlu Kwiatowym (dawne Osiedle Plewiska) w Poznaniu, jak również ołtarz w kościele dominikanów w Poznaniu. Kopczyński stworzył także tablice pamiątkowe, w tym te poświęcone Tadeuszowi Szeligowskiemu w Poznaniu oraz Henrykowi Wieniawskiemu w Wiedniu, a także wielu medalów i plakiet pamiątkowych związanych z Poznaniem oraz Wielkopolską. Jego prace można znaleźć w muzeach rozlokowanych w Poznaniu, Bydgoszczy, Toruniu oraz Wrocławiu.

Nagrody i wyróżnienia

Kopczyński zdobył Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki II stopnia w 1977 roku za całokształt swojej działalności artystycznej. W latach 1965 oraz 1974 uhonorowany został Nagrodą Miasta Poznania oraz Województwa Poznańskiego. W 2001 roku przyznano mu Nagrodę Artystyczną Miasta Poznania. Był także laureatem I nagród w konkursach na pomnik Juliusza Słowackiego w Warszawie (1961) oraz króla Przemysła I w Poznaniu (1968). W 1971 roku zdobył Złoty Medal w IV Konkursie na Grafikę i Rysunek im. Jana Wronieckiego. Razem z zespołem współpracowników uzyskał III nagrodę w konkursie na projekt pomnika Mikołaja Kopernika we Fromborku (1971) oraz wyróżnienie w projekcie pomnika Fryderyka Chopina w Londynie (1973).

Życie prywatne i upamiętnienie

Kopczyński był synem Józefa, kupca zbożowego, oraz Bronisławy Nyki. W okresie II wojny światowej wraz z rodziną został wysiedlony do Nowego Targu. Po wojnie, w 1949 roku, osiedlił się w Poznaniu. Jego życie prywatne było związane z Pelagią Wojewodą, rzeźbiarką oraz pracowniczką dydaktyczną Studium Rzeźby na Wydziale Architektury Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Artystyczny klimat rodziny uzupełniała córka, Małgorzata Kopczyńska, zięć, Tomasz Matusewicz, oraz syn, Paweł Kopczyński, wszyscy będący plastykami. Artysta spoczywa w Alei Zasłużonych na cmentarzu na Miłostowie w Poznaniu. W 2007 roku zorganizowano studencki konkurs na małą formę rzeźbiarską, nazwany jego imieniem, który od 2009 roku nabrał międzynarodowego charakteru. W 2022 roku zrealizowano film dokumentalny pt. Pomnik, w reżyserii Pawła Bartkowiaka, opisujący historię powstania monumentalnego pomnika Bolesława Chrobrego oraz Mieszka I w Gnieźnie.

---

Oceń: Józef Kopczyński (rzeźbiarz)

---